ALPHABiz hər gün qərar veririk. Bu qərarlar kiçik və əhəmiyyətsiz görünənlərdən – səhər yeməyi üçün nə etməliyəm? – potensial olaraq həyatda dəyişikliyə gətirənlərə – münasibətlərimi davam etməliyəm və ya ayrılmalıyıq? – şəklində dəyişir. Kiçik işlərə gəldikdə qərarın necə veriləcəyi o qədər də əhəmiyyətli görünməsə də, böyük bir qərar verməyə gəldikdə nəticələr daha təsirli olur.
Çətin qərarlar qəbul etmək lazım olduqda, ümumiyyətlə qərar verməmək ən pis seçimdir. Həyatın sizin əvəzinizə sizin üçün nəsə etdiyini görəndə ,səhv qərar verdiyinizi düşündüyünüz zaman belə, daha çox məlumatla silahlanaraq irəliləməyinizə kömək edəcək dəyərli bir dərs əldə etdiyinizi başa düşəcəksiniz. Həyatı dəyişdirən bir qərar qəbul etməyi öyrənməkdə çətinlik çəkməsəniz də, həyatdakı kiçik seçimlərə dəyərli vaxt sərf edə bilərsiniz.
Bəzən qərar vermək üçün istifadə etdiyimiz metodlar əlavə çətinliklər yarada bilər. Ancaq qərar qəbul etməyimizi yaxşılaşdırmaq üçün müəyyən bir yolu izləməyi qərara alsaq, maneələri daha tez dəf edə və son hədəfimizə daha sürətli çata bilərik. Qərar qəbul etmək üçün aşağıdakı dörd qaydaya əməl edərək, növbəti vacib qərarınızı qəbul etmək üçün aydınlığı, məqsəd və qətiyyətliliyi kəşf edərək özünüzü qazanmağa hazırlaşacaqsınız.
Qayda 1: Bir yerə yazın
Bütün vacib və çətin qərarlar kağız üzərində qeyd edilməlidir. Əgər siz həyatda yanlız başınızı istifadə edərək necə qərar verməyi öyrənməyə çalışsanız, “döngə” adlanan işi etməyə başlayacaqsınız. Bunun anlamı belədir: Siz ilk qərarı verəndə, düşünəcəksiniz ki, “Bu yaxşı ideyadır, amma bu baş versə necə olar?”. Bu məsələləri yazaraq, siz qarşınızdakı maneə və ya imkanları açıq şəkildə görməyə kömək edəcək fiziki siyahı yaratmış olacaqsız. Bu vəziyyətdən qaynaqlanan təzyiqi azaldır və zehninizin özündən şübhə etməsi əvəzinə işə fokuslanmağına kömək edər. Xatırlayın, hara fokuslansanız, enerjiniz ora doğru axar. Əgər siz öz seçimlərinizə fokuslana bilmirsinizsə və əvəzində öz düşüncələrinizi qucaqlayırsınızsa, enerjiniz dağılacaq.
Emosional üçlük psixologiyasına görə fiziologiyanız, diqqətiniz və diliniz bir-biri ilə əlaqəlidir. Bu parçalardan birini dəyişdirəndə digərləri də yeni şəraitə uyğun olaraq dəyişəcək. Diqqəti yaxınlaşan məsələyə yönəltdiyiniz zaman fiziologiyanız və diliniz də vəziyyətə uyğunlaşacaqdır. Qərar verməyə çalışdığınız qərarı yazarkən diqqətli olun. Potensial xərcləri və faydaları ölçəndə bədəninizin necə reaksiya verdiyinə diqqət yetirin. Hiss edici reaksiya varmı? Vücudunuz çox güman ki, sizə siqnal göndərəcəkdir, buna görə də onları analiz etməyə hazır olun.
Bundan əlavə, qərarı yazarkən öz dilinizə diqqət yetirin. Seçdiyiniz sözlər məsələyə münasibətinizi ortaya qoyacaqdır. Qərarı izah etmək üçün pozitiv dildən istifadə edirsinizsə, şansınız bu barədə həyəcan keçirir. Əksinə, mənfi dildən istifadə edirsinizsə, qorxunun yaxşı bir əlamətidir. Xüsusi qərarı nəyin səbəb olduğunu anlamaq üçün bu dilin arxasında nə olduğunu araşdırın. Məsələn, vacib bir qərar qəbul edirsinizsə və diliniz mənfi olarsa, qorxu ilə idarə oluna bilər. Bu xüsusi qərara nəyin səbəb olduğunu anlamaq üçün bu dilin arxasında nə olduğunu analiz edin. Məsələn, önəmli bir qərar verirsinizsə və diliniz neqativdirsə, bu qorxudan qaynaqlanmış ola bilər.
İlk olaraq anlamalısınız ki, o sizi istifadə etmədən, siz qorxunu istifadə etməyi bacarmalısız. Başqa məqsədə çatmaq üçün qərarın sizin üçün “zəruri” olub olmadığını özünüzdən soruşun. Əgər belədirsə, onda bu məqsədə çatmaq üçün heç bir şeyin sizə mane olmayacağını başa düşün və qorxunu maneə əvəzinə sürücünüzə çevirin. Duyğuları etiraf edərək, bu emosional reaksiyadan gücün bir hissəsini ala və vacib bir qərarı necə sakit bir şəkildə verə biləcəyinizi ortaya çıxara bilərsiniz.
Qayda 2: Duyğularınızı aydınlaşdırın
Bir qərarın sizin üçün zəruri olduğuna qərar verdikdən sonra, o qərarın arxasındakı məna mövzusunda özünüzlə açıq olmağın zamanı gəlmişdir.Necə böyük qərar almağınıza gəldikdə həqiqətən nə istədiyinizi və niyə istədiyinizi aydınlaşdırın. Nəticəniz və məqsədiniz haqqında tamamilə kristal dəqiqliyində olmağınız və daha öncə sona çatmış kimi vizuallaşdırmağınız vacibdir. Qərarınızın arxasındakı səbəbləri unutsanız, onları izləməyəcəksiniz. Niyə bu yolu izləyirsiniz, bu qərar zehni, fiziki və peşəkarlıq baxımından sizə xeyir verəcəkmi?
Öz düşüncənizi nə qədər dəqiq müəyyənləşdirə bilsəniz, nəticədən asılı olmayaraq düzgün qərar verdiyinizdən məmnun qalmaq ehtimalı daha yüksəkdir. Empirik olaraq, bir qərarın doğru olmadığını bilə bilərsiniz, ancaq daha asan yolu və ya hərəkətsizlik yolunu seçməyə tələsirsiniz. Bunu etməyin. Qərarın sizin üçün ən doğru olduğunu bildiyinizdə, düşüncənizi xatırldın və bunu edə biləcəyinizə inandıqdan sonra təkrarlayın.
Qayda 3: Qorxunu sərbəst buraxın
Böyük bir qərar verməyinizə gəlincə, qorxunun sizin həyatınızı pozmasına imkan verməyin. Həyatı dəyişdirən bir qərar verməyi öyrənərkən diqqət yetirməli olduğunuz məqamlardan biri də işlərin nəticəsiz qalacağından qorxmağımızdır. Mütləq əminlik gözləməyin, çünki demək olar ki, onu heç vaxt əldə edə bilməyəcəksiniz. Qorxu artıq sizin üçün ətalət vəziyyətində qalmaq üçün bir bəhanə ola bilər. Qorxu özünü rahat hiss edə bilər, çünki sizi hərəkətsizlik halında saxlayır. Şansdır ki, hərəkətsizlik yolu daha az qorxulu olur, çünki daha tanış hiss olunur, amma bu hərəkətsizlik həyatınızın hər hansı bir tərəfində bir irəliləyiş əldə etməyə mane olacaqdır.
Özünüzə bir şans verməlisiniz. Bunu etmənin yollarından biri qərar qəbul etmək üçün ardıcıl bir prosesin olmasıdır. Gediş prosesinə sahib olmaq, demək olar ki, həmişə böyük qərarları müşayiət etdiyinə dair şübhələrin ortasında hərəkət etmək lazım olduğuna dair müəyyən əminlik verəcəkdir. Bu proses, böyük bir qərar verməyə necə diqqət yetirməyə kömək edəcəkdir.
Qayda 4: Dəyərlərinizi tanıyın
Qərar qəbul etmə dəyərinin aydınlaşdırılmalı olduğunu qəbul edin. Dəfələrlə bir qərar vermək çətindir, çünki sadəcə bir nəticəniz yoxdur; tez-tez, çox var. Həyatda necə qərar verəcəyinizi strategiyalaşdırarkən özünüzdən soruşmalı olacaqsınız: “İstədiyim şeylərin hamısı üçün mənim üçün bir nömrəli məsələ nədir? İkinci nömrə nədir? Üçüncü nömrə nədir?” Məsələn, sağlam bir əlaqəni inkişaf etdirməyə daha çox diqqət yetirirsiniz və ya müvəffəqiyyətli bir karyera yaratmaqla daha çox maraqlanırsınız? Məqsədlərinizə çatmaq və ya iş yerində daha çox inam yaratmaq istərdinizmi? İşlədiyiniz işlərin hamısını ala bilməyəcəksiniz, amma şansınız var – indikindən daha yaxşı olacaqsınız. Əgər prioritetlərinizi dəqiq bilirsinizsə, həyatınız üçün ən yaxşı nəticəni hazırlamaq sizin üçün daha asan olacaq.
Müəllif: Tony Robbins | Peşəkar kouç, yazıçı və iş adamı
Tərcümə: Nuranə Mollayeva | coaching.az
© 2020 · coaching.az
